پول رایج استانبول

استانبول بزرگترین شهر ترکیه به حساب میاد و تنها شهر دنیا که بین دو قاره قرار گرفته و از این نظر راه ارتباطی خیلی مهمی برای همه دنیا محسوب میشه. این شهر مهم ترین مرکز اقتصادی، تجاری، صنعتی و گردشگری در کشور در جریان توسعه ترکیه است. حالا میخوایم با  گِردگَرد همراه بشیم و همه چیز رو در مورد واحد پول این کشور که محوریت اقتصادی و تجاریش روی شهر استانبوله، بدونیم.

واژه لیره (Lira) که واحد پول بعضی از کشورهای اروپا، آسیا و آفریقاست، از ریشه  لیبرا (Libra) گرفته شده که در زبان لاتین یعنی وزن یا تعادل. سرگذشت لیبرا به قرون وسطی برمی گرده؛ بعد از ورود به کشورهای اروپایی، در زبان های مختلف، ترجمه های مختلفی داشت. در انگلیس شد پوند و در ایتالیا لیره. از این ریشه عبارت “لیبرا پوندو” ساخته شده که یعنی یکای وزن پوند (pound). به این خاطر این دو واژه گاهی به جای هم استفاده میشن. مثلا در کشورهای عربی لیره به نام پوند هم شناخته میشه و حتی روی سکه ها و اسکناس ها هم ممکنه اینطور نوشته بشه.

در کشور های سوریه، لبنان، اردن، بلغارستان و رومانی و… هم به واحد پول پوند، در زبان ملی، لیره گفته میشه. در کشورهای ایتالیا، واتیکان، مالت و سان مارینو هم از سال ۲۰۰۲ و همزمان با اجرایی شدن سیستم یکای پول اتحادیه اروپا یعنی یورو، ضرب سکه ها و چاپ اسکناس ها با یکای یورو انجام میشه و علاوه بر لیره، یورو هم در گردش قرار گرفته.

در طول قرن نوزدهم مصر و امپراطوری عثمانی ( ترکیه کنونی) هم واحد پول ملی خودشون رو لیره انتخاب کردند. اما وقتی بین سالهای ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۲ این امپراطوری فرو پاشید، بعضی کشورها همچنان واحد پول لیره رو حفظ کردند. مثل قبرس شمالی، که البته در اون هر دو واژه به جای هم استفاده میشن، و یا ترکیه که هم عبارت “لیره ترک” رو انتخاب و جانشین کرد.

لیره ترک (Turkish Lira)

لیره ترک واحد پول رسمی کشور ترکیه است که با نشانه بین المللی TRY نشان داده میشه و به اختصار TL نوشته میشه. یکای پایین لیره، کروش Kurus)) اسم گذاری شده و هر ۱۰۰ کروش با یک لیره برابره. در ترکیه چاپ پول به عهده بانک مرکزی این کشوره. علاوه بر ترکیه، لیره ترک واحد پول کشور قبرس شمالی هم هست. حالا با گِردگَرد میخوایم کمی با سرگذشت لیره ترک آشنا بشیم.

گفتیم که دولت عثمانی لیره عثمانی رو به رسمیت شناخت، اما بعد از جنگ جهانی دوم، حوالی سال ۱۹۲۷ به دست حزب دموکرات رسمیتش لغو شد.

بعد از اون لیره ترک به عنوان پول رسمی ترکیه شناخته شد. اما برای سال ها حاشیه ی امنی برای این واحد، به عنوان جانشین لیره عثمانی و اوضاع اقتصادی ترکیه وجود نداشت. حوالی ۱۹۴۶ بود که این واحد پول تحت سیطره دلار آمریکا قرار گرفت و رفته رفته رو به زوال رفت. این یعنی در ابتدا هر ۲٫۸ لیره ترک با ۱ دلار آمریکا برابر بود، در حوالی ۱۹۶۰ هر ۹ لیره ترک با ۱ دلار آمریکا برابر بود و این کاهش ارزش لیره به طوری پیش رفت که در سال ۲۰۰۱ هر ۱٫۶۵۰٫۰۰۰ لیره ترک با ۱ دلار آمریکا برابر شد!

سقوط ارزش لیره به قدری عجیب بود که در سال های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۴ به عنوان کم ارزش ترین پول دنیا در کتاب گینس ثبت شد. این فاجعه مالی باعث شد تا مجمع عمومی مالی ترکیه در همان سال ها تصمیم بگیره ۶ صفر از واحد پولشون کم کنه. بعد از اون بین سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ واحد پول ترکیه به نام رسمی New Turkish Lira yeni turk lirası تغییر کرد و علامت اختصاری اون هم با YTL مشخص می شد.

در این زمان هر ۱ YTL با ۱۰۰ کروش برابر بود. در همین سال ها بود که اسکناس های جدید  ۱۰۰ و ۵۰ لیری هم برای اولین بار عرضه شد. اما یکی دو سال بعد کلمه New یا همان yeni برداشته شد و از اون علامت اختصاری TL باقی موند؛ روی اسکناس ها هم چهره ی مصطفی کمال آتاتورک رهبر محبوب ترک ها و عصمت اینونو نخست وزیر این کشور چاپ شد. آخرین سری اسکناس های لیره ترک یا در واقع نُهمین سری اون ها، شامل اسکناس های  ۵،۱۰،۲۰،۵۰،۱۰۰ و ۲۰۰ به عنوان تازه ترین مقدارست. در سال ۲۰۱۲ بانک مرکزی ترکیه علامت ارز این کشور رو طی یک مسابقه در سراسر کشور، انتخاب کرد. علامت ₺ که در واقع همان حرف  T است. رجب طیب اردوغان به عنوان نخست وزیر در زمان معرفی این نشانه گفت که شکل لنگر که به حرف  Tداده شده، نشان دهنده یک ” بندرگاه امن ” هست و خطوطی که گذاشته شده نشان دهنده اعتبار رو به رشد اونه.

تبدیل ارز در استانبول

تبدیل ارز رو شما در فرودگاه هم میتونید انجام بدید، اما بهتره اصلا عجله نکنید. مراکز تبدیل ارز یا همان صرافی ها، در استانبول به صورت رسمی change office ها هستند. بهترین و معروف ترین صرافی‌های تبدیل ارز در استانبول در مناطق معروف و شلوغ و در نزدیکی پر بازدید ترین جاذبه ها قرار گرفتند؛ در محله‌های بازار بزرگ (Grand Bazaar)، بازار ادویه (Spice Bazaar)، منطقه سلطان احمد (Sultanahmet)، تکسیم (Taksim) و … در این مناطق که قدم بزنید روی درب هر مغازه ای نوشته شده بود döviz یعنی این جا صرافیه.

بازار بزرگ استانبول یا گرند بازار یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر استانبوله. صرافی های زیادی در این منطقه پیدا می کنید، که بهترین نرخ های تبدیلشون مربوط به راسته طلا فروش هاست که در نزدیکی ورودی (Mahmutpasa) هستند.

Merkez Doviz، Kur Borsa Doviz، Haznedar Doviz و… از صرافی های این منطقه هستند. سلطان احمد یکی از قدیمی ترین محله های استانبوله. مسجد سلطان احمد (Sultanahmet Camii)، حاجیا سوفیا (Hagia Sophia)، کاخ موزه توپکاپی و خیلی جاذبه های فرهنگی و تاریخی دیگه در این قسمت از شهر قرار گرفتند. از صرافی های این محله هم میشه از Aydin Gold ،Ser Kıymetli Madenler ، Agaoglu Doviz  و… نام برد. میدان تکسیم در غرب استانبول قرار گرفته و شاید شلوغ ترین منطقه استانبول از نظر گردشگری باشه، هتل ها، رستوران ها، کافه ها و بوتیک های خیلی زیادی در این منطقه وجود داره که بین اون ها صرافی های بزرگی رو هم می بینید. Nizam Doviz، Ye-Ye Doviz، Cetin Doviz و… از صرافی های این قسمت هستند.

در ترکیه اداره های پست هم خدمات تبدیل ارز رو انجام میدن، و اگر چک مسافرتی هم داشتید، با کارمزدی که با صرافی های داخل شهر برابره، اون رو براتون به ارز تبدیل می کنند.