سفرنامه مکه

مکه، مقدس ترین مکان دنیا بر روی زمین…جایی که سالانه بیش از ۱ میلیارد نفر به اون سفر می کنند و سفری نورانی از جنسی متفاوت رو با قلبی که از هیجان دیدن خانه خدا تند تند می تپه، تجربه می کنند. شاید برای خیلی از ما این تصور وجود داره که مکه صرفا یک مکان مذهبیه اما این شهر پر از جاهای دیدنی مختلفه…پر از هتل های لوکس و رستوران های برند معروف که همه این ها می تونه در کنار حس خوب نزدیک شدن به خانه خدا و آرام گرفتن کنار مقدسات، سفری جذاب رو برای توریست ها رقم بزنه…

آب و هوا

مکه مثل همه شهرهای عربستان آب و هوایی گرم و بیابانی داره فقط رطوبت اون به نسبت سایر شهر ها کمتره و میشه گفت تابستان های اون واقعا هوا خیلی گرم و اذیت کننده می شه و بقیه وقت ها معمولا هوا بهتره. در مورد هوا این رو هم باید بگم که گرما بیشتر توی شلوغی ها اذیت می کنه.

شاید توی این سفر اونقدر غرق بعد های معنوی میشیم که واقعا به این موضوع کمتر توجه کنیم که توی کدوم هتل اقامت کنیم و توی سفر چی می خوریم، اما من میخوام توی این سفر نامه از مهم ترین تجربه هایی که کسب کردم بگم و کمکتون کنم تا کنار لذت بردن از عبادت خالص و استشمام خاک خانه خدا، یک سفر خوب و در کمال آرامش رو تجربه کنید.

معمولا این سفر ها با کاروان انجام میشه و قبل از سفر هم یک سری کلاس ها و آموزش ها داره…واکسن مننژیت هم یکی دیگه از قسمت های اصلی و ضروری سفره که باید قبل از رفتن انجام بدید و طبق برنامه ای که کاروان اعلام می کنه توی هلال احمر انجام بدید که بعد از اون هم یک کارت زرد و مهر شده تحویل می گیرید.

برای اینکه بتونید درست از وقتتون توی سفر استفاده کنید باید برنامه همه روز های کاروان رو بدونید و خودتونو کاملا با گروه هماهنگ کنید، مگر اینکه بخواید اون روز رو برای خودتون بگردید…همه این ها که گذشت می رسیم به هواپیما… اگه با ایرلاین ایرانی برید مقصد اولتون جده میشه و از اونجا باید با اتوبوس به سمت مدینه برید و اگه هم ایرلاینتون خارجی باشه هواپیما توی فرودگاه مدینه فرود میاد. کاروان ما با هواپیمای ایران ایر بود و توی فرودگاه جده فرود میومد، بعد از اینکه با خانواده ها خداحافظی کردیم با اتوبوس به سمت فرودگاه رفتیم و این موضوع هم بخاطر اینه که توی فرودگاه به خاطر حجم زیاد خانواده هایی که برای خداحافظی اومدند، شلوغ نشه. وقتی که من این سفر رو می رفتم اوایل پاییز بود و هوای تهران واقعا خنک و مطبوع شده بود و توی مکه هم هوا اصلا اذیت کننده نبود.

در هواپیما همه چیز خیلی خوب گذشت و بعد از یک پرواز تقریبا ۳ ساعته توی فرودگاه جده فرود اومدیم. حس و حال این سفر شبیه هیچ سفر دیگه ای نیست حتی همین که توی فرودگاه خیلی ها لباس سفید پوشیدند و همه به یک سمت و یک هدف یه اینجا اومدند حال آدمو خیلی تحت تاثیر قرار می ده.

بعد از اون خیلی سریع با اتوبوس کاروان به سمت مدینه رفتیم و از اونجایی که این شهر هم پر از جذابیت ها و جاهای مختلفه اون رو تو یک سفرنامه جدا نوشتم که می تونید بخونید و اینجا از تجربه های سفرم به مکه براتون میگم. از مدینه تا مکه حدود ۵ ساعت راه بود و قبل از اینکه به سمت مکه بریم  اول توی مسجد شجره رفتیم و بعد از غسل و پوشیدن لباس احرام تا نماز عشا اونجا بودیم و بعد به سمت مکه حرکت کردیم.

حمل و نقل

از اونجایی سفر مکه با کاروانه بیشتر جاهارو با اتوبوس کاروان رفتم ولی چند بار هم پیش میاد که بخواید از تاکسی یا اتوبوس هایی که برای حجاج ایرانی مشخص شده استفاده کنید.

اتوبوس حجاج

در مکه برای زائر های ایرانی خط اتوبوس های رایگان زیادی از هتل به حرم وجود داره که شامل همه هتل های طرف قرار داد هم میشه و می تونید خیلی وقت ها هم برای رفتن به حرم و گشتن اطراف اون از این اتوبوس ها استفاده کنید.

برای شناسایی این اتوبوس ها باید حواستون باشه که جلو، عقب و بدنه اتوبوس ها برچسب مخصوص داره و پرچم ایران هم روی اتوبوس مشخص شده. این اتوبوس ها فقط ایستگاه های مشخص توقف می کنند و به صورت شبانه روزیه فقط ساعت های تغییر شیفتشون از ۱۰ صبح تا ۱۰ شبه که تو این ساعت ها معمولا نیم ساعت وقفه داره. در مورد رفت و آمد از مساجد فقط این نکته یادتون باشه که رفت آمد ها بای نیم ساعت قبل یا بعد از اذان باشه و کلا ترک کردن اماکن مذهبی موقع اذان در فرهنگ عرب ها بی ادبی تلقی میشه و اصلا جلوه خوبی نداره.

اتوبوس های شهری

شاید استفاده از اتوبوس ها شهری اونقدر ها در این سفر کاربردی به نظر نرسه اما ممکنه بخواید یک روز رو با کمترین هزینه به یکی از مرکز خرید های برید و اینجا بهترین وسیله حمل و نقل می تونه استفاده از اتوبوس باشه. این اتوبوس ها صندلی راحت و سیستم تهویه خوبی دارند و قیمت اون هم برای هر مسیر داخل شهری حدود ۱۰ ریاله.

تاکسی ها

تاکسی های مکه تقریبا همیشه و همه جا هستند و کافیه اراده کنید و ازشون استفاده کنید. قیمت اون ها هم معمولا توافقیه مثلا شما می خواید یک مسیر ۱۰ دقیقه ای رو با تاکسی برید و به راننده میگید که برای این زمان ۱۵ ریال می دید. اما کلا قیمت خیلی از تاکسی هایی که تاکسی متر دارند اینجوریه که با نشستن داخل اون ۵ ریال حساب میشه و هر کیلومتر حدود ۵ ریال به کرایه اضافه میشه و یک ساعت انتظار هم هزینش تقریبا ۳۲ ریال میشه.

یک نوع تاکسی های اشتراکی هم با ایستگاه های مشخصی تو سطح شهر دارند و باید برای حرکت تا پر شدن ماشین صبر کنید. هزینه اونها هم ۱۲ ریاله و فقط کمی از اتوبوس بیشتره.

هزینه ها

واحد پول این کشور ریال عربستانه و با SAR نشون داده میشه. بیشتر هزینه های سفر حج به این موضع بستگی داره که امکانات کاروان چطور باشه و چه خدماتی ارائه بده.

هزینه اقامت در مکه

معمولا توی سفر حج بیشتر هزینه های سفر مربوط به محل اقامته و  برای زائرها اینجوریه که هر چند نفر توی یک اتاق چند تخته هستند. اما کلا هزینه هتل های ۳ ستاره توی این شهر از ۱۹۸ ریال به بالاست و تا هتل های ۵ ستاره که قیمتشون از شبی ۳۸۷ ریال شروع میشه.

غذا در مکه

آب و هوای این شهر طوریه که باید سعی کنید غذاهای چرب و شیرین کمتر بخورید و از اونجایی که پیاده روی زیادی هم می کنید مایعات بیشتری مصرف کنید. هزینه غذا توی این شهر برای یک وعده غذای ساده از ۲۶ ریال و برای غذاهای فست فود و ساندویچ ها از ۱۹ ریال شروع میشه. اما برای حجاج اصولا کاروان غذاهای مشخصی تدارک میبینه و آشپزخانه های مخصوصی برای این امر وجود داره و معمولا طبق برنامه مشخصی تهیه میشه و بیشتر اون ها غذاهای ایرانی هستند و طعم و کیفت خوبی هم دارند.

محل اقامت ما در مکه

محل اقامت من هتل میدان (Midan) بود و یک هتل ۴ ستاره بود و اکثر اتاق های اون چند تخت یک نفره داشت و به صورت اشتراکی استفاده میشد که بیشتر هتل های حجاج توی مکه به همین شکله. اما این هتل خیلی مرتب و تمیز بود و اتاق ما ۵ تا تخت داشت. کلا اتاق های کاروان ها که بهشون سوئیت گفته میشه چندین تخت یک نفره داره و بر اساس اینکه خانوادگی رفتید یا مجردی و تعداد افراد همراهتون تقسیم میشه و من با چند تا مرد دیگه ای که توی کاروانمون بودند، تو یک اتاق ۵ نفره بودیم.

همه وعده ها هم تو هتل سرو می شد و معمولا انواع شیرینی و میوه تازه هم کنارش بود.

دم در هم همیشه اتوبوس های حرم بودند و تا مسجد الحرام فقط ۱۰ دقیقه راه بود. سفر به مکه معمولا با کاروان هاست و اون ها بطور کامل راهنماییتون می کنند که چطوری مراسم حج رو ادا کنید و طبق برنامه مشخص شده هم هر روز از جای خاصی دیدن می کنن که اگه به موقع حاضر باشید می تونید اکثر جاهای مذهبی و مهم مکه رو ببینید.

مسجد الحرام

در مسجد الحرام تو چهار ایستگاه جمرات، شعب عامر؛ کدی (باب ملک) و اجیاد ایستگاه اتوبوس داره و تو ایستگاه باب علی، همه حجاج ایرانی و غیرایرانی از اتوبوس های قرمز رنگ برای رسیدن به ایستگاه فرعی جمرات استفاده می کنند و از اونجا هم باید با اتوبوس های مشخص شده آبی رنگ برای ایران به سمت هتل برید. ایستگاه عامر با شش خط ،ایستگاه اجیاد با دوخط و ایستگاه کدی (باب ملک) هم با دوخط زائر های ایرانی رو از مسجدم الحرام تا هتل ها جابجا می کنه. معمولا ایستگاه باب علی همیشه شلوغه چون به ایستگاه اصلی کشور های مختلف میره و گاهی وقت ها هم مخصوصا بعد از نماز جماعت برای سوار شدن باید بیشتر از نیم ساعت منتظر بمونید.

وقتی برای اولین بار به مسجد الحرام و طواف خانه خدا می رفتیم خیلی حس عجیبی داشتم. صبح قبل از نماز صبح بود با مدیر و روحانی کاروان سوار اتوبوس شدیم و به سمت ایستگاه رفتیم و از اونجا به سمت حرم حرکت کردیم.

در مکه هم مثل مدینه برای ورود به داخل حرم چند صحن وجود داره که صحن ورودی ایرانی ها به خاطر وجود ایستگاه اتوبوس تو شمال شرقی، صحن صفا و مروه بود، ما هم اولش وارد صحن صفا و مروه شدیم و از اونجایی که نزدیک اذان بود کمی در صحن نشستیم و بعد از خوندن نماز برای طواف و زیارت خانه خدا آماده شدیم.

 حسی که قابل قیاس با هیچ حس دیگه ای که تا بحال تجربه کرده بودم، نبود و انرژی عجیبی که من رو لحظه به لحظه مشتاف تر می کرد. از این صحن هنوز کعبه دیده نمی شد، از پله ها پایین رفتیم و بعد از اون با جمعیت زیادی از زائر هایی روبرو شدیم که در حال طواف کعبه بودند و حسی که قابل توصیف نیست…

حجر الاسود

بعد از طواف خانه خدا و به جا آوردن اعمال به سمت سنگ مقدس حجر الاسود رفتیم تا دستی به روی آن بکشیم و دعا کنیم. سنگی که با پایه ای نقره ای به دیوار کعبه نصب شده و گفته میشه در قدیم سنگ سفیدی بوده و با گذر زمان به رنگ سیاه در اومده. اطراف اون چندین نگهبان هم ایستاده بودند و اونقدر شلوغ بود که به سختی می شد به قسمت جلو رسید و من با هر طوری که شده خودم رو به اونجا رسوندم و حجر االاسود رو لمس کردم و با همه وجودم دعا کردم…روحانی کاروان می گفت تو روایتی از رسول خدا (ص) اومده که حجر الاسود دست راست خداوند روی زمینه و کسی که آن را مسح کنه دست خدا را مسح کرده و شاید این مسح کردن به معنای یادآوری و قوی شدن ایمانمونه…

ناودان طلای کعبه (میزاب الرحمه)

ناودانی طلایی که تو قسمت شمالی و بالای کعبه قرار گرفته و آب باران از اونجا به سمت حجر اسماعیل ریخته میشه و گفته میشه که این آب برای شفای بیماری موثره و بیماری هارو درمان می کنه برای همین موقعی که آب از اون بیاد اونقدر شلوغه که رسیدن به این نقطه واقعا سخت میشه.

چاه زمزم

یکی از قدیمی ترین چاه های دنیا که حتی از نظر پزشکی هم ثابت شده که آب اون خالص و پاکه و به خاطر املاح و ترکیباتی که داره خاصیت درمانی داره. روحانی کاروان ماجرای چاه رو برامون تعریف کرد و به این شکل بود که وقتی حضرت ابراهیم (ع) به همراه همسرشون هاجر و فرزندشون به مکه اومده بودند و در مکانی نزدیک کعبه اقامت کردند و بعد از اینکه حضرت ابراهیم خانوادشون رو ترک می کنند، هاجر برای اینکه برای فرزندش آب پیدا کنه ۷ بار فاصله بین کوه صفا و مروه رو طی کرد و یکدفعه چشمه آبی از دل زمین بیرون اومد و او همانطوری که دور آن را با ماسه می گرفت تا آب جمع شود می گفت زم زم زم یعنی جمع شو… این چاه در کنار کعبه و در جنوب مقام حضرت ابراهیم قرار گرفته و دقیقا جلوی حجر الاسوده و به صورت لوله کشی به بیرون به خارج مسجد الحرام هم منتقل میشه. چاه اصلی توی  قسمت زیر زمین قرار گرفته و یکی از جاهای دیدنی کعبه حساب میشه.

مقام حضرت ابراهیم

در واقع مقام حضرت ابراهیم به جایگاه ایستادن حضرت ابراهیم (ع) گفته میشه و یک سنگ حدود ۴۰ سانتیه که ۵۰ سانت هم ارتفاع داره و جای پای حضرت ابراهیم روی اون مشخص شده و دقیقا روبروی در کعبه و داخل محفظه ای طلایی رنگ قرار گرفته. گفته میشه وقتی حضرت ابراهیم در حال ساخت خانه خدا بود و برای ساخت قسمت های بالاتر اون سنگی آوردند و و حضرت ابراهیم رو یاون ایستاد تا بتونه دیوار کعبه رو بالا ببره. حجاج باید بعد از اینکه طواف کردند دو رکعت نماز هم در پشت مقام ابراهیم بخوانند.

کتابخانه مکه مکرمه

کوه بلند ابوقبیس کنار ایستگاه و نزدیک خانه خدا قرار گرفته و دقیقا از همونجا یک کتابخانه مشخصه که روی تابلوی اون نوشته شده (مکتبه مکه المکرمه)، یکی از مقدس ترین مکان های مکه که امروزه تبدیل به کتابخانه عمومی در شهر شده که در واقع این کتابخانه همون خونه پیامبر (ص) در زمانی که در مکه زندگی می کردند، بود.

شعب ابی طالب

شعب ابی طالب یا شعب علی، به جایی گفته میشه که کافران پیامبر (ص) و بنی هاشم رو حدود سه سال اونجا زندانی کردند. این دره دقیقا نزدیک کوه ابو قبیس و کنار کتابخانه مکه قرار گرفته و نزدیک مسجد الحرامه و قبرستان ابی طالب هم دقیقا همونجا قرار گرفته. دور تا دور اون دیواره و نمیشه داخلش رفت و بهترین منظره ای که میشه اون رو دید اینه که از بالای کوه بهش نگاه کنید. البته این رو هم بگم که قبر هایی از اشخاص برجسته اسلام و اصحاب پیامبر (ص) که توی این گورستان بوده از سال ۱۹۲۵ که قبرستان بقیع هم نابود شد، از بین رفتند ولی خیلی از شیعیان روز تخریب اونها هنوز عزاداری می کنند.

صحرای عرفات

در مسیر جاده ای به سمت عرفات و در ۱٫۵ کیلومتری اون کوه حرا یا کوه نور قرار داشت، از هتل تقریبا ساعت ۳ صبح با هماهنگی مدیر کاروان راه افتادیم. یک بطری آب و با یک کیف کوچیک و مطمئن برداشتم و برای رفتم آماده شدم. اونجا باید خیلی حواستون به میمون ها باشه چون کوه پر از میمونه و ممکنه گوشی یا کیف دستیتون رو ازتون بدزدند. نزدیک منطقه عرفات پیاده شدیم و کمی گشتیم. بعضی ها برای تر سواری و بچه ها هم برای موتور سواری رفتند. اطرفا اون پر از فروشنده های دستفروش آفریقایی بود که بیشترشون اهل نیجریه بودند و اونقدر ایرانی ازشون خرید کرده بود که خیلی هاشون هم فارسی حرف میزدند.

بعد از اون در منا تعداد خیلی زیادی چادر های سفید رنگ بزرگ قرار داشت که حجاج حج تمتع باید در اون ها مستقر می شدند و گوسفند قربانی می کردند که در واقع منا یا منی به معنی تمنا و آرزوی آدم و ابراهیمه.

کوه حرا و غار حرا

بالا رفتن از کوه که زیاد هم سخت نبود حدود ۱ ساعت طول کشید و بعد از اینکه رسیدیم راستش خیلی کثیف و نامرتب بود و پر از گدا…

غار حرا، جایی که محل عبادت رسول خدا (ص)و نزول اولین وحی به او بود و درست بالای کوه قرار داشت که فضای داخلی این غار تنها ظرفیت ۵ نفر به صورت نشسته رو داشت. یکی از عجایب این غار اینه که انتهای اون به سمت مسجد الحرامه و در دهانه اون میشه به سمت بیت المقدس نماز خوند.

غار ثور

غار ثور، کوهی بزرگ تر از کوه حرا که از اونجایی که مثل شاخ های گاو به نظر می رسه، به ثور یا گاو شهرت داره.

این غار بخاطر این معروفه که پیامبر موقع هجرتش از مکه به مدینه، سه شبانه روز به غار ثور پناه برد و با معجزه خدا تار عنکبوت هایی در غار بسته شد که باعث شد مشرکانی که دنبال پیامبر بودند از رفتن به غار منصرف شدند.

مسجد جن

یکی از مشهور ترین و قدیمی ترین مساجد مکه که به سمت حرم و پایین کوه حجون قرار گرفته و گفته می شه که سوره جن توی این محل به پیامبر نازل شده و گروهی از جن ها به دین اسلام ایمان آوردند. کنار مسجد خیابان کوچکی به نام  شارع مسجد الجن وجود داره که یک تابلو از نام های قدیمی این مسجد روی اون نوشته شده.

 این مسجد توی ۲۰۰ متری قبرستان ابی طالب قرار گرفته و به مسحدالحرام خیلی نزدیکه. داخل اون هم خیلی سادست و همه جا با موکت قرمز پوشیده شده و زیاد شلوغ نبود و فقط چند نفر درحال نماز خوندن بودند.

اگه بخواید از قبرستان به سمت این مسجد بیاید بعد از پل حجون در سمت راست می تونید اون رو ببینید.

مراکز خرید

یکی از مهم ترین دغدغه زائرایی که به مکه میان، سوغاتی خریدنه و اینکه بتونند خرید هاشون رو با قیمت های مناسبی هم انجام بدن من توی مکه چند تا مرکز خرید رفتم و اینجا بهتری هاشو بهتون معرفی می کنم. اما بهتره بیشتر خرید هاتون رو توی مدینه انجام بدید چون هم وقت بیشتری دارید و هم مراکز خریدش بیشتره.

مکه مال (mecca mall)

یکی از لوکس ترین مراکز خرید مکه که داخل اون انواع فروشگاه های برند و رستوران های روز دنیا وجود داره. از مسجد الحرام تا این مرکز خرید حدود ۹ کیلومتره و اگه خودتون بخواید با تاکسی به این مرکز خرید برید با توجه به ترافیکی که وجود داره، حدود  ۱۵ تا ۲۰ ریال میشه.

حراجی مکه (Makka Auction)

یکی از مرکز خرید های سنتی مکه که بیشتر انواع جواهرات، سنگ و طلا داره و توی خیابان ابراهیم الخلیل قرار گرفته و توی اون می تونید انواع سوغاتی های مختلف هم پیدا کنید. این بازار هم از مسجد الحرام حدود ۱۵ کیلومتره و اگه خواستید خودتون برید با تاکسی حدود ۵۵ ریال میشه.

روز آخر

روز آخر رسیده بود و وقت دل کندن از این شهر بی نظیر بود، صبح زود وسیله هامون رو جمع کردیم و با اتوبوس کاروان به سمت مدینه حرکت کردیم. پروازمون حدود ۹:۳۰ شب بود و خیلی زود به فرودگاه رفتیم…برای من که تا حالا سفر های زیادی رو تجربه کرده بودم، سفر حج یکی از منحصر به فرد ترین و مقدس ترین تجربه های زندگیم بود و اونقدر توی این سفر حس و حال متفاوتی داشتم که فقط برای همتون دعا می کنم که خودتون تجربش کنید…

 

نکته هایی که باید در سفر به مکه بدانید!

• -مکه از اون سفر هاست که پیاده روی زیادی داره پس کفش خیلی راحتی بپوشید و سعی کنید یک مدت قبل از رفتن به این سفر کمی پیاده روی کنید تا عضله های پاهاتون آماده باشه.
• -واکسن مننژیت اجباریه ولی واکسن آنفولانزا اجباری نیست ولی بهتره قبل از سفرتون بزنید.
• -در مورد دارو های خاص مخصوصا داروهای کدئین دار خیلی مراقب باشد چون به همراه داشتنش ممنوعه.
• -سیگار کشیدن توی مکه جرم حساب میشه.
• -اگه بر حسب اتفاق با یکی از راننده های اتوبوس بحثتون شد یا مشکلی پیش اومد سعی کنید مستقیما بحث نکنید، شماره ۴ رقمی که ۴ طرف اتوبوس هم نوشته شده رو یادداشت کنید و مدیر کاروان اطلاع بدید.
• -از اونجایی که بخاطر شلوغی ها امکان گم کردن کاروان و آشناها توی مکه وجود داره، سعی کنید همیشه كارت هتل و محل اقامتتون همراهتون باشه و می تونید با دیدن اولین کاروان ایرانی با ستاد گم شدگان که توی قسمت های مختلف مدینه هم هستند اطلاع بدید و ازشون راهنمایی بخواید.
• -توی مکه گرفتن کفش توی دستتون موقعی که دارید به یک مکان مذهبی میرید، ممنوعه و باید کفش رو داخل یک ساک یا کیف دستی بزارید.
• -آب شیر در عربستان قابل آشامیدن نیست پس حتما از آب های بسته بندی و پلمپ شده استفاده کنید.
• -کلا توی هر فصلی آفتاب عربستان زیاده پس سعی کنید حتما کلاه، عینک و ضد آفتاب همراهتون باشه.